کسانی که قدم به فروشگاه تازه تاسیس و معروف لاله پارک تبریز گذاشته اند شاید در گذر از بخش مواد خوراکی شامل میوه و سبزی، چشمتان به یک میوه جدید در بسته بندی کوچکی افتاده باشد که هیچ شناختی از آن ندارید و یا برای آشنایی با آن برچسب روی بسته بندی را خوانده باشید. در ادامه، قبل از هرگونه توضیحی مصاحبه جالبی خواهید خواند از اولین تولید کننده این میوه جدید در استان آذربایجان شرقی.
برای آغاز این گفتگوی صمیمی لطفا به صورت کامل خودتان را معرفی کنید و توضیحاتی در مورد گلخانه خودتان بدهید که چند نفر در اینجا مشغول به کار هستید و از چه زمانی به این فعالیت روی آورده اید؟
من غلامرضا امیر هلالی هستم، صاحب گلخانه ی دشت تبریز، متولد 1337. سواد بنده سیکل می باشد. خودم، به همراه
پسر و دخترم، عروس و نوه هایم به صورت خانوادگی در این گلخانه فعالیت داریم که به همراه یک کارگر، در کل 8 نفر هستیم و
به صورت دائم کار می کنیم. البته قابل ذکر است که در صورت نیاز، کارگران دیگری نیز داریم که یاریمان می کنند.
در سال 88 گلخانه ی دشت تبریز را تاسیس کرده ایم، ولی خود بنده از سال 64 در ای منطقه به عنوان کشاورز فعالیت دارم.
چون کار و حرفه ی پدریمان کشاورزی بوده و مشغول سبزی کاری بودیم. بعدها به دلیل اینکه در فصل زمستان، کشت سبزی
میسر نبوده و ما بیکار می ماندیم؛ تصمیم گرفتیم این گلخانه را تاسیس کنیم تا فعالیت و شغلی نیز برای زمستان ها داشته
باشیم. بنابراین از سال 88 با راه اندازی اینجا کشت گلخانه ای را نیز شروع کردیم. تقریبا 12 هکتار زمین همراه با چاه عمیق
داریم که در این منطقه یعنی قره گل صوفیان می باشد و متعلق به شهرستان شبستر است. در این زمین علاوه بر کشت
گلخانه ای، کشت در فضای باز را نیز تجربه می کنیم.
مصالح و مواد اولیه و سرمایه آغاز به کار این گلخانه توسط چه کس یا کسانی تامین شده است؟
همه ی سرمایه اولیه را خود ما با کمک و یاری اعضای خانواده تامین کرده ایم. نه از شخص یا نهاد دولتی کمک گرفته ایم و نه
وامی برای این امر دریافت کرده ایم. نه دولت کمک کرده و نه خودمان چیزی از آنها خواستیم. به اندازه ی سرمایه و درآمد
خودمان کار را شروع کردیم. به طور مثال قابل ذکر است قرار بوده وسعت گلخانه 4 هکتار باشد ولی چون برای راه اندازی تنها
خودمان آستین بالا زده و هزینه کرده ایم؛ از 1 هکتار شروع شد و اکنون وسعت گلخانه، 1 هکتار است، در دو بخش یکپارچه.
البته در نظر داریم در آینده این وسعت را افزایش دهیم.
چند نوع محصول در در گلخانه ی دشت تبریز کشت میشود؟
در بخشی از گلخانه که کشت صیفی جات شامل خیار، گوجه، فلفل، کدو و بادمجان انجام می گیرد، تقریبا 4 نوع محصول
وجود دارد که با شروع کشت میوه ی جدید فیسالیس به 5 رقم محصول افزایش یافته؛ ولی در فضای باز تنوع محصول بیشتر از
گلخانه است.
با بیان نام فیسالیس و از آنجایی که هدف ما نیز آشنایی با این گونه ی جدید است؛ لطفا بفرمایید چگونه، به
چه طریقی و توسط چه کسی با این میوه آشنا شدید و چه امری باعث شد تا به کشت و پروش آن بپردازید؟
در ابتدا باید عرض کنم که نه فقط در آذربایجان شرقی بلکه در کشور ایران کشت گلخانه ای صرف اقتصادی ندارد و با مشکلات
زیادی روبروست. بنابر این وقتی محصولی همانند گوجه و خیار کاشته می شود، به دلیل زمان بندی دقیق فصول در کشور ما،
کشاورزان تمایل چندانی به ریسک ندارند. مثلا گران شدن خیار در آینده ی بازار دلیل بر کشت بالای آن در گلخانه نیست چرا
که هزینه ی سوخت، کارگر، مواد اولیه، آب و کود از یک طرف، محصول دهی خیار به طور همزمان در گلخانه و فضای باز، و
فروش آن به قیمت یکسان در بازار از طرف دیگر (قیمت محصولاتی که با کشت انبوه در کشور تولید می شوند، در دست بازار
مرکزی تعیین نرخ می باشد)، ممکن است کشاورز گلخانه ای را با مشکلات هرچند کوچکی از لحاظ اقتصادی مواجه کند. به
همین دلیل، ما به فکر افتادیم تا میوه ای بکاریم که هم زمینه تولیدی کمی داشته باشد و هم بتوانیم به قیمت تمام شده، آن
را به فروش برسانیم.
در این فکر بودیم که دو سال پیش زمانی که برای شرکت در یک همایش مرتبط با کشاورزی به کیش رفته بودیم؛ با فردی از
کشور ترکیه آشنا شدیم. او گونه ی جدیدی از میوه که بذرش را از آمریکای جنوبی آورده بود و خود نیز در ترکیه به کشت و
پرورش آن پرداخته بود، به ما پیشنهاد داد. او با ذکر فواید این گونه که در ترکیه با نام آلتین چیلک معروف است، و شیوه ی
کشت آن، ما را به تولید این میوه مجاب کرد. نام اصلی این گونه، فیسالیس می باشد. بعد از آن، با مطالعاتی که پسر و
عروسم در این زمینه انجام دادند؛ با آوردن بذر آن، توسط همان رابط، از خارج از کشور، به صورت محدود و آزمایشی به کشت
فیسالیس پرداختیم. البته درست است که از دو سال گذشته، کشت فیسالیس آغاز شده؛ ولی کشت انبوه آن را از امسال
آغاز کرده ایم.
سطح پیشرفت کشت و تولید فیسالیس تا کنون چگونه بوده؟
در سطح استان آذربایجان شرقی ما اولین و تنهاترین گلخانه ی تولید کننده ی فیسالیس هستیم. ولی در کل کشور علاوه بر
ما، یک نفر نیز در ورامین به کشت فیسالیس مشغول است که هنوز وسعت کشت ما را ندارد. اگر جایی برای تعریف و اغراق
نباشد در حال حاضر محصول گلخانه ی ما، از لحاظ کیفیتی حرف اول را می زند. به دو دلیل: اول اینکه، خودمان در کشاورزی
مهارت داشتیم و زمینه ی قبلی در کشاورزی باعث شد که در این کار موفق باشیم؛ و دوم زمان زیادی بود که صبورانه صرف
کشت و رشد و پرورش این میوه کردیم.
در کشت و تولید فیسالیس با چه مشکلاتی مواجه بودید؟
از آنجایی که در ابتدا با نحوه ی کشت و رشد فیسالیس آشنا نبودیم، کار سختی های زیادی داشت. چون رشد بذر این میوه، 3 ماه طول می کشد و برای رشد به 3 نوع اسپری خاص نیاز دارد که لازمه ی کار هستند. بعد از تلاش های فراوان، بالاخره
امسال موفق به تولید انبوه این گونه شدیم. ما از کودهای شیمیایی در پرورش فیسالیس استفاده نمی کنیم، بلکه قدرت رشد
را به روش آبیاری همراه با کود حیوانی با فرمول خاص، مدیونیم که به افزایش کیفیت و ارگانیک بوده محصول کمک می کند. در
حدی که هم اکنون حتی در نحوه رنگ دهی به میوه، کیفیت کارمان بالاتر از محصولات همکارمان در ورامین می باشد. علاوه بر
این، دوستمان در ترکیه نیز ابراز داشت که طعم محصول ما را در هیج کدام از محصولات تولید شده ی قبلی تجربه نکرده و اگر صدور این میوه به ترکیه نیز صورت بگیرد؛ می تواند فروش آنان را تعطیل کند. و باید به بیان این مطلب بپردازم که این موفقیت را
به دو چیز مدیونیم: بخشی را به خاک و آب این منطقه و بخشی را به حرفه ی کشاورزی. و اکنون با وجود اینکه شاید فقط یک
درصد از مردم ایران این میوه را می شناسند؛ از نتیجه ی کارمان راضی هستیم.
50 درصد این رضایت به خاطر خودمان و 50 درصد آن به خاطر ایران مان است که میهمانان خارجی تنوع میوه را در کشورمان
نیز ببینند نه فقط خیار و پرتقال که همه جا هست. این تنها کاری است که از دستمان بر می آید.
آقای هلالی آیا اصلاحات زنتیکی روی بذر فیسالیس نیز انجام می دهید؟
نه این کار ما نیست، کار کارشناسان است. آنان زحمت زیادی روی بذر این میوه کشیده اند. تا اندازه ای که دسترسی به این
بذر راحت نیست. ولی ما نیز با استفاده از تجارب خود توانسته ایم از طریق نشا، در فضای باز، همین میوه را کاشته و رنگ
دهیم تا شاید بتوانیم در حد ممکن به خریداری بذر از دیگران وابسته نباشیم.
بذر این میوه چند ساله است و در هر بار چقدر محصول برداشت می شود؟
یک درختچه ی 8 ساله ولی چون 50 درصد رشد هر محصولی به آب و هوا وابسته است و 50 درصد باقی مانده به کشاورز،
برداشت در هر بار به این دو عامل بستگی دارد.
این محصول به رطوبت زیادی نیاز ندارد، به همین دلیل نیز توانسته ایم کشت آن را به فضای باز نیز بکشانیم با همان کیفیت و
اکنون بر روی توناژ آن بررسی های لازم را انجام می دهیم تا به لطف خدا، علاوه بر کیفیت، مقدار تولید را نیز افزایش دهیم. هم
اکنون 5000 متر کشت داریم ولی آمار کلی تولید در اواخر پاییز مشخص می شود.
از لحاظ تبلیغات و صادرات تاکنون چه اقداماتی انجام داده اید؟
اول اینکه فعلا به دلیل مشکلات دولتی، عدم حمایت از کشاورزان از طرف دولت و تحریم ها، نمی توانیم این میوه را به
کشورهای دیگر صادر کنیم. ولی در سطح استان و در سطح شهر تبریز، با استقبال نسبتا خوبی مواجه شده ایم. هرچند هنوز
عده ی بسیاری هیچ شناختی از این میوه ندارند ولی ما با کمک ویزیتورها، نصب پوستر و بنر در ورودی فروشگاه های نماینده و
سطح شهر سعی در معرفی آن به مردم داریم. چنان که اگر در ابتدا، نمی توانستیم 60 بسته را به فروش برسانیم؛ اکنون در
یک روز 2000 بسته فروش داریم.
برخی مزایای این میوه را برای خوانندگان عزیز بیان کنید؟
ماندگاری این میوه بسیار خوب است، یک هفته به طور طبیعی بیرون از یخچال و تا 3 ماه، در یخچال و در دمای 2 درجه بالای صفر، با همان طراوت و تازگی می ماند.
تمامی مزایای آن نیز بعد از آزمایش روی خودمان بر روی برچسب های بسته بندی این محصول و پوسترها قید شده است. از
جمله درمان پروستات، سکته ی قلبی، آسم و آلرژی، بیماری های پوستی و غیره. همچنین علاوه بر میوه، پوسته و برگ فیسالیس نیز در درمان برخی بیماری ها مفید هستند که به صورت دم کرده مصرف می شوند. با تغییراتی که در بذر آن داده
شده، طعم 4 میوه در آن قابل شناسایی است.
سخن پایانی؟
از مسئولین و کسانی که کمک های هرچند کوچکی در معرفی محصول ما و گلخانه ی دشت تبریز کرده اند؛ نهایت تشکر و
سپاس را دارم و امیدوارم دولت بعد از این بیشتر به حمایت کشاورزان بپردازد و آنان را فراموش نکند. و ما نیز بتوانیم با تلاش و
پشتکار خودمان به موفقیت های بیشتری در زمینه ی کاریمان برسیم.
گزارش توسط:
فریده سیف
عکس توسط:
عین اله حسین زاده
